Iza svega stoji plan koji još dobija obrise, a koji bi u konačnici mogao značiti stvaranje jedinstvenog ekonomskog prostora na Zapadnom Balkanu – to jeste nove Jugoslavije, koja bi sada bila proširena na Albaniju, a čiji sastavni dijelovi ne bi bili Slovenija i Hrvatska, jer su one već članice Evropske zajednice.
Opterećena vlastititim unutrašnjim teretom zvanim Brexit i neizvjesnom cijenom izlaska Velike Britanije iz “bratstva”, Evropska unija teško da može garantovati zemljama koje pretenduju da postanu članice “elitnog društva”, da će se to u skorije vrijeme i ostvariti, tvrde upućeni u briselske prilike.
Premda zvaničnici Unije, tokom svojih brojnih posjeta zemljama Zapadnog Balkana, jasno stavljaju na znanje da je evropska perspektiva ovih država neupitna, zapravo i nije tako, pa su sve učestalije poruke da zemlje regiona moraju raditi na infrastrukturnom povezivanju i smirivanju međusobnih tenzija, kako bi se mogle više osloniti jedni na druge.
To, tvrde upućeni, nije slučajno, jer iza svega stoji plan koji još dobija obrise, a koji bi u konačnici mogao značiti stvaranje jedinstvenog ekonomskog prostora na Zapadnom Balkanu – to jeste nove Jugoslavije, koja bi sada bila proširena na Albaniju, a čiji sastavni dijelovi ne bi bili Slovenija i Hrvatska, jer su one već članice Evropske zajednice.
Prvi koji je pravilno iščitao skrivene poruke briselskih birokrata je Aleksandar Vučić, koji posljednjih mjeseci insistira na ideji stvaranja carinske unije, u koju bi ušle Srbija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Makedonija, i samoproglašeno Kosovo.
Stvaranje, na početku, carinske unije, bio bi prvi korak ka svojevrsnoj obnovi Jugoslavije, što bi objeručke prihvatila i Evropska unija, kao zamjena za ulazak ovih zemalja u punopravno članstvo Unije, bar na neko vrijeme.
Vučićevu ideju, kako saznajemo, prihvatili su zvaničnici Bosne i Hercegovine, dok se prijestonice ostalih država još nisu decidno izjasnile.
Nova Jugoslavija omogućila bi stvaranje tržišta od 18 miliona ljudi.
Sama Bosna i Hercegovina, na primjer, nudi tržište od 3 miliona 800 hiljada stanovnika, Srbija nešto više od 7 miliona, Crna Gora 600.000, a Makedonija i Albanija nešto više od dva miliona. Kada bismo čitav taj prostor posmatrali kao jedno tržište, ono bi brojalo više od 18 miliona stanovnika, što je svakako mnogo primamljivije investitorima. Tako veliko tržište značilo bi veći izbor roba za potrošače i lakši protok roba i usluga.
Također, snaga ekonomije iskazana kroz bruto-društveni proizvod ne može se ni porediti posmatrano kroz pojedinačne zemlje, ili kao jedinstven ekonomski prostor. Brojke su neumoljive – bh. BDP iznosi oko 18 milijardi dolara, srbijanski manje od 50 milijardi, crmogorski oko pet milijardi, Makedonija je snažna 10 milijardi, Kosovo 7, Albanija 13 milijardi – a čitav Zapadni Balkan – preko 100 milijardi dolara.
Šta je carinska unija?
Carinska unija, po definiciji, podrazumijeva uvođenje jedinstvene stope carinskog opterećenja tog prostora prema trećim zemljama. Ekonomisti smatraju da takav koncept ipak odgovara najsnažnijim i najstabilnijim ekonomijama, kao što je Srbija ili Albanija. S druge strane, pristanak na taj koncept može značiti zastoj u evropskim integracijama, jer bi Zapadni Balkan bio zamjena za Evropsku uniju.
To, opet, najmanje odgovara Crnoj Gori, koja je najdalje odmakla na putu ka Evropskoj uniji, i ima povoljnije sporazume sa Unijom u odnosu na ostale zemlje regiona. U velikoj carinskoj uniji najveću snagu privlačenja investicija i dalje bi imale Srbija i Albanija, dok bi BiH, zbog nestabilne situacije, ponovno mogla ostati u zapećku.
A kolika je ovisnost ovih zemalja međusobno opet najbolje potkrepljuju prošlogodišnje brojke.
Robna razmjena Srbije i BiH iznosila je preko tri milijarde maraka, s tim da je BiH u Srbiju izvezla robe u vrijednosti 800 miliona, a iz Srbije je uvezla više od dvije milijarde maraka. Preko 300 miliona maraka BiH razmjeni robe još sa Crnom Gorom i Makedonijom, a nešto manje sa Kosovom i Albanijom. Ideja o carinskoj uniji iznesena na sarajevskom Samitu, mogla bi da bude nadograđena na ljeto, kada će se premijeri Zapadnog Balkana ponovno susresti u Trstu.
NOVA JUGOSLAVIJA U BROJKAMA:
Stanovništvo: 18.000.000
GDP: 100 milijardi dolara
Članice: BiH, Srbija, Crna Gora, Makedonija, Albanija
Najveći gradovi:
Beograd, 1, 6 miliona stanovnika
Skopje, 510.000 stanovnika
Tirana 400.000 stanovnika
Sarajevo, 360.000 stanovnika
Banjaluka, 270.000 stanovnika
